Denizyıldızı, hayvanlar âleminin derisi dikenliler şubesine bağlı Asteroidea sınıfından olan deniz omurgasızlarına verilen ortak ad olup Dünya üzerinde, tropikal bölgelerden soğuk kutup denizi sularına kadar deniz tabanında 1.500 kadar denizyıldızı türü bulunur. Deniz kıyısından 6.000 m. derinliğe kadar olan bölgede yaşarlar.
Mercanlar, omurgasız hayvanların Knidliler şubesinin denizlerde yaşayan bir sınıfıdır. Yumuşak mercanlar, boynuzsu mercanlar, dikenli mercanlar, gerçek mercanlar gibi çeşitleri vardır. Deniz şakayıkları da bu sınıftandır. Polip vücutlu bu canlıların mineral maddelerinden karışmış boynuzsu iskeletlerine de mercan denir.
Mercan iskeletlerinin binlerce yıl boyunca belli bir bölgede toplanması sonucunda da, mercan kayalıkları meydana gelir. Yalnız veya koloniler halinde yaşarlar. Vücutları ışınsal simetrilidir. Ağız çevrelerinde uzantılı dokunaçları vardır. Ağız ve kolları kaslarla açılıp kapanabilir. Küçük canlılarla beslenirler. İskeletleri dış derilerinin salgısından meydana gelir.
Kabuklular (Crustacea), Eklembacaklılar şubesinin ait bir altşubedir.
Yaklaşık 25.000 kadar türü bilinmektedir. Çoğu deniz ve tatlı sularda, az bir miktarı ise karaların nemli bölgelerinde yaşar. Hepsi kanatsızdır. Kabuklu dış iskeletleri, yarık ayak şekilli bacakları, iki çift antenleri ve solungaç solunumları karakteristiktir. Böceklerde bir çift anten bulunur. Akrep, örümcekler ve istakozlar ise antensizdir.
Ülkemizde sayıları gün geçtikte azalma eğilimi göstermektedir.Genelde 25-35 metre derinliklerinde daha sık görülmektedir.
Ahtapot kabuksuz bir kafadan bacaklıdır. Kayalar üstünde kollarıyla sürünerek ve suyu hunisinden püskürterek hareket eder. Küçük türleri kayalık ve yarıklar arasında gizlenerek avlanır. İnsan ve büyük hayvanlardan saklanırlar. Çekmenli kollarıyla yengeçleri yakalar, kabuklarını boynuzsu ikiz çeneleriyle ve dişli dilleriyle parçalarlar. Parlak ve ses çıkaran nesnelere karşı çok meraklıdırlar. Bazı türleri savunma mekanizması olarak mürekkep fışkırtabilir. Bu durum birçok kez Mürekkep balıklarıyla karıştırılmasına yol açar. Mürekkep balığı en yakın akrabasıdır.
Ülkemizde sayıları gün geçtikçe azalmakta olup genelde her derinlikte görülebilen canlılardır.
Yüz yirmiye yakın türü olan müren balıklarının boyları 15 santimden 3 metreye kadar değişir. Tropik ve astropik denizlerde 45 metreye kadar olan derinliklerde kaya kovuklarında, mercan resiflerinde ve mağaralarda yaşarlar. Müren balığının gövdesinin Ön kısmı ve kafası, gövdenin diğer tarafına oranla daha iri ve geniştir. Türlerin çoğunda, çenelerde sıra halinde çok sivri dişler vardır. Bazı türlerin damağında sivri bir diş bulunur.
Müren balığının derisi çok kalın ve gözle görülmeyecek derecede küçük pullarla kaplıdır. Bunlar deriye iyice intibak etmiştir. Solungaç boşluğunun yarığı ufaktır. Kafa sivri olup gözler ufaktır.
Karın yüzgeci teşekkül etmemiştir. Buna karşılık sırt yüzgeci kafanın ortasından başlar, gövdenin üçte birlik bölümüne kadar yükselir, kuyruğa doğru devam edip anüs yüzgecinin uzantısıyla birleşir. Bu nokta kuyruk yüzgecini teşkil eder.
Müren balıklarının bazı türlerinin rengi koyu ve donuktur. Bunlar kirli yeşil, kahverengi ve grimsidir. Bazı türlerinin renkleri ise parlaktır. Beyazımsı olan bu balıkların üzerinde kırmızı benekler, sarı-yeşil çizgiler bulunur. Kırmızımsı kahverengi olanların üzerinde beyaz benekler, çizgilerin oluşturduğu şekiller, koyu renk lekeler vardır. Saldırgan balıklar arasında sayılmakla beraber üzerine gidilmediği ve rahatsız edilmediği sürece saldırmaz. Kovuğundan kafasını çıkarıp sonra tekrar içeri sokar. Bu balığın adı hak etmediği kadar kötüye çıkarılmıştır. Denizde yüzenlere, dalgıçlara, resiflerde ıstakoz, iri tarak ve diğer kabukluları toplayanlara saldırdığı söylenmiştir. Aslında gerçek başkadır. İnsanlar müren balığından ne kadar kaçmaya çalışıyorsa, balık da insanlardan o derece uzaklaşmak ister. Ancak bir köşeye sıkıştırıldığı veya zıpkınlandığı zaman saldırır ve kaçabilmek amacıyla müthiş bir güçle insanı ısırır. Bu tür karşılaşmalar sonucu ciddi yaralar alan kişilerin tedavileri uzun sürer. Balığın dişlerinin dibinde zehirli maddeler bulunduğu için yaralarda kolaylıkla iltihaplanmalar olur. Müren balığı saldırırken zehirli bir yılan gibi davranır. Kafasını ve gövdesinin ön kısmını kaldırır ve aşağı doğru vurur. Bunu hem denizde hem de gövdesinin ön kısmı sudan çıkarıldığı zaman yapar.
Deniz Tavşanı (Aplysiidae süper familyası) bir deniz salyangozu türüdür. Ülkemiz sularına Kızıldeniz’den gelmiş bu türün ilgi çekici renkli bir görünümü vardır ve sualtı fotoğrafçılarının sıkça model olarak kullandığı bir canlıdır. Deniz Tavşanı kabuksuz bir yumuşakçadır ve saldırılara karşı korunmasız olmasına rağmen doğada Deniz Tavşanı ile beslenen türlerin sayısı azdır. Bu canlının en önemli silahı zehiridir. Deniz Tavşanı besinleri sindirim sisteminde öğütmez, koruyucu bir mukusla kaplar.
Pembeden turuncuya, yeşilden koyu mora kadar çok çeşitli göz alıcı renkleri vardır, sarı renkte, bazen de beyaz renkte benekleri ve çizgileri bulunur. Solungaçları açıktadır ve iki tavşan kulağına benzer uzantı şeklindedir. Renkleri bulundukları coğrafi bölgeye göre değişebilir. Yaşam alanı olarak genellikle sığ sulardaki Eudendrium hidroid canlı kolonilerini tercih eder. Hidroid canlıların yanı sıra başka omurgasızlarla da beslenirler. Bazı türleri yalnızca yosunlarla beslenir. Deniz Tavşanlarının bitkiler gibi bir tür fotosentez yaptığı hatta klorofil ürettiği araştırmalarla ortaya konmuştur.
Ülkemizde özellikle Ege ve Akdeniz’deki gece ve gündüz dalışlarında karşılaşılabilen Deniz Tavşanı, Kızıldeniz sularında ise her köşede rastlanabilecek kadar yaygındır.
